Antifragiele organisatiesystemen reageren ontspannen op ‘afwijkingen’ ten opzichte van de geplande doelen. De manier waarop ze zijn gestructureerd, maakt dat ze er vanzelf beter van worden. Onverwachte uitkomsten worden beschouwd als een bron van informatie.
Hoe ga je om met fouten?
- Iedereen leert door het maken van fouten. Een nachtje wakker liggen is daarbij de beste ‘leerschool’;
- De meeste kleine fouten worden groter wanneer je ze probeert te verhullen;
- Kleine fouten worden meestal waargenomen op het moment dat ze zich hebben opgestapeld waardoor dramatische gevolgen zichtbaar worden. Van fouten leren is tegen die tijd een gepasseerd station;
- We onthouden de meningen en oordelen van anderen die hetzelfde denken als wijzelf beter en beoordelen die positiever. Als we niet oppassen, gebruiken we nieuwe informatie dus vooral om onze vooronderstellingen te bevestigen. Dit leidt tot tunnelvisie;
- We hebben de neiging om de groep waarvan we deel uitmaken te verheffen boven andere groepen. We zetten ons gemakkelijk af tegen andere groepen. We hebben bijvoorbeeld de mond vol van de fouten van het managementteam, maar onze eigen fouten beoordelen we als veel minder ernstig, of nemen we niet eens waar;
- De klassieke instinker bij het interpreteren van statistieken is om blind te vertrouwen op gemiddelden, bijvoorbeeld bij klanttevredenheidsonderzoeken en in kwaliteitszorgsystemen. Wie slechts gemiddelden rapporteert, moet met argusogen bekeken worden;
- Organisaties waarin het robuuste paradigma van de ‘plan-do-check-act’-cyclus regeert, laten hun werk dicteren door de geplande koers en het bijbehorende spoorboekje van jaarplannen, budgetten, individuele ontwikkelplannen. Verrassingen worden dan automatisch gelabeld als fouten. In een onvoorspelbare context schieten de betrokkenen dan als vanzelf in een collectieve kramp;
- Als zaken niet volgens verwachting verlopen, leidt dit tot schuld en schaamte. Mislukte activiteiten zijn echter geen fouten. Het zijn investeringen. Eigenlijk moeten we juist méér fouten durven te maken;
- Grote fouten kunnen voor een organisatie wel degelijk fataal zijn. We moeten ervoor zorgen dat de fouten die we maken, kleinere gevolgen hebben. Als een organisatie in kleine eenheden is georganiseerd, kun je je in elk van die eenheden meer fouten veroorloven.
Tips uit één van onze bouwstenen
Uit de bouwsteen “Managen van de acculturatie”: Stel vijf keer de waarom vraag om tot de kern te komen.
Stelling / Wisecrack / Oneliner
Fouten maken mag, anders kom je er niet.
Pepijn van Rooij 